De jonge kunstenaar debuteerde op het Salon van de kunstenaarsvereniging ‘Kunst en Kennis’ in 1904. Colbrandt zou tot in het begin van de jaren twintig regelmatig deelnemen aan groepstentoonstellingen in Gent, Antwerpen en Brussel. Aanvankelijk profileerde hij zich als portretschilder maar na de eerste wereldoorlog lijkt de kunstenaar zich meer en meer te gaan interesseren voor de religieuze thematiek.

De vernieuwing van de religieuze kunst was in de jaren van heropbouw na de oorlog zeer actueel. Vaak werd het ‘stichtende karakter’ van de schilderijen of sculpturen voorop gesteld. Colbrandts religieuze werk lijkt echter eerder een persoonlijk onderzoek te zijn dat zich concentreert op het vatten van de essentie van enkele religieuze thema’s: het lijden van Christus met als hoofdthema de gekruisigde Christus en de figuren van Maria, Johannes de Doper en Franciscus van Assisi. Hierin lijkt de kunstenaar verwant met George Minne die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog obsessief bezig hield met het thema ‘Moeder en Kind’. Honderden tekeningen getuigen van hun zoektocht naar de definitieve uitdrukking van het ideale beeld. Colbrandt werd ook vaak in verband gebracht met Servaes, die eveneens een belangrijk religieus oeuvre naliet. Bij Servaes lijkt de expressie te primeren, Colbrandt beklemtoont meer het universele, het mystieke. Colbrandt heeft zich nooit echt volledig binnen het Vlaamse Expressionisme thuis gevoeld. Zijn coloriet en techniek zijn typisch voor de modernen uit de jaren twintig en dertig. Slechts af en toe, meestal bij het tekenen van zijn naakten, lijkt een expressionistische vormgeving op de voorgrond te komen. Colbrandt toont zich echter het meest origineel bij de herhaaldelijke, bijna obsessieve weergave van zijn hoofdthema’s.
Colbrandt beperkt zich bewust tot universele thema’s zoals liefde, lijden, dood en tracht door een steeds verdergaande versobering en stilering van zijn onderwerpen dichter en dichter bij de definitieve, essentiële representatie ervan te komen. De kunstenaar komt zo steeds verder te staan van de oorspronkelijke anekdotische, religieuze thematiek van zijn onderwerpen om dieper door te dringen tot het wezen van de religiositeit, geënt op diep-menselijke en algemeen-culturele inhouden. Deze verregaande stilering heeft verrassende gevolgen: de madonna en kind, aanvankelijk teruggaand op ducento of trecento voorbeelden van Cimabue of Giotto verworden tot compositorische elementen waarbij de Christusfiguur volledig ‘leeg’ blijkt te zijn. De tekeningen en schilderijen van de gekruisigde Christusfiguur worden zodanig vereenvoudigd dat de figuur en het kruis versmelten: het anekdotische – inclusief het kruis – valt weg. Door enkel en alleen de gestileerde Christusfiguur weer te geven, verwerven de tekeningen een abstract karakter. Zo wordt een grote pieta een compositie met lijnen. In Colbrandts schetsen komt dit nog meer tot uiting. Vaak zijn de kleine composities van de  jaren dertig en veertig bewust getekend op ‘kladpapier’ – oude borderellen meegebracht door zijn broer die bankloper was bij de ter ziele gegane Banque (de Flandre et) de Gand – wat hun objectivering nog versterkt. Het worden bijna collages of ‘compositions trouvées’.

Het werd al snel duidelijk dat Colbrandt met deze zeer persoonlijke en compromisloze kunst nergens meer terecht kon. Na 1925 verdween Oscar Colbrandt van het artistieke toneel. Het onbegrip voor zijn werk werd steeds groter, wat zijn weerslag had op de gezondheidstoestand van de kunstenaar. Een eerste korte opname in de psychiatrie in 1939 werd gevolgd door de definitieve opname van de kunstenaar in het Psychiatrisch Instituut Dr. Guislain te Gent, vanaf 8 maart 1942. Hoewel Colbrandt de respectabele leeftijd van 80 jaar bereikte (hij overleed in 1959), stierf de kunstenaar Oscar Colbrandt in 1942: eens opgenomen maakte hij geen enkele tekening meer. “J’ai la maladie de la recherche” vertrouwde hij ooit toe aan een vriend. Mogelijk was het juist de onmogelijkheid van die zoektocht die hem fataal werd.

Selectieve Bibliografie.

Internetdatabank: Van Ryssel D., Lexikon van Oost-Vlaamse Schilders en Beeldhouwers (1700-1940), Gent, Universiteitsbibliotheek Gent, 2007.

Piron P., Dictionnaire des Artistes Plasticiens de Belgique des XIXe et XXe Siècles, Bruxelles, Art in Belgium, 2003, tome 1.

Oscar Colbrandt 1878-1959, Gent, Museum Dr. Guislain, 26/11-17/12/1989.

Oscar Colbrandt / Albert Servaes 1900-1930, Hasselt ; Deurle, Cultureel Centrum ; Museum Dhondt-Dhaenens, 12/08-24/09 ; 30/09-05/11/1989.

Herdenkingstentoonstelling Oscar Colbrandt, Gent, St-Amanduskapel Campo Santo, 05/10-04/11/1979.

Notitie Oscar Colbrandt in Nationaal Biografisch Woordenboek 7, Brussel, Koninklijke  Academiën van België, 1977,p. 157-162.

Oscar Colbrandt, As, St-Aldegondiskerk, 12/07-24/08/1975.

Retrospectieve Tentoonstelling Oscar Colbrandt, Aalst, Museum Oud-Hospitaal, 31/03-16/04/1972.

Kunstschilder Oscar Colbrandt (1879-1959), Gent, Uitgeverij Vyncke, 1968.